Αποτελεσματική xρήση τεχνολογιών πληροφορικής στην έρευνα

Διομήδης Σπινέλλης
 Τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας
Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
dds@aueb.gr

Αναζήτηση στο διαδίκτυο

Οι κύριες πηγές αναζήτησης στο διαδίκτυο έχουν απλοποιηθεί: Επιπρόσθετα υπάρχουν κλαδικές πηγές όπως:

Επεξεργασία κειμένου

Στόχοι: Αντιπαράδειγμα:



Προσέγγιση

Διαχείριση βιβλιογραφικών αναφορών

Πεδία βιβλιογραφικών αναφορών

Το πρόγραμμα BiBTeX υποστηρίζει τα παρακάτω πεδία.
AddressPublisher's address. For major ones just the city
AnnoteAnnotation
AuthorFirst Last or Last, First. Multiple are separated by and
BooktitleTitle properly capitalised
ChapterA chapter number
EditionEdition of the book, e.g. second
EditorFirst Last or Last, First. Multiple are separated by and
HowPublishedIf it was published in a strange way
InstitutionInstitution that published it
JournalJournal name. Abreviations may exist ($TEXINPUTS/*.bst)
KeyUsed for alphabetizing and creating a label when no author
MonthMonth of publication, usual abbreviations
NoteAdditional information to help the reader
NumberNumber of a journal magazine to TR.
OrganizationOrganization sponsoring the conference.
PagesPage numbers or range.
PublisherPublisher's name.
SchoolName of the school where the thesis was written.
SeriesThe name of a series or set of books.
TitleThe work's title.
TypeType of a technical report e.g. Research Note
VolumeThe volume of a journal or multivolume book.
YearThe year of publication. Numerals only."

Μορφοποίηση βιβλιογραφικών αναφορών

Όταν έχουμε τις βιβλιογραφικές αναφορές μας σε ηλεκτρονική μορφή μπορούμε:

Παράδειγμα μορφοποίησης

[ASS85]
Harold Abelson, Gerald Jay Sussman, and Jullie Sussman. Structure and Interpretation of Computer Programs. MIT Press, Cambridge, 1985.
[ATS04]
Stephanos Androutsellis-Theotokis and Diomidis Spinellis. A survey of peer-to-peer content distribution technologies. ACM Computing Surveys, 36(4):335–371, December 2004. (doi:10.1145/1041680.1041681 (http://dx.doi.org/10.1145/1041680.1041681))

Πηγές του διαδικτύου

Διαγράμματα

Μερικά περιγραφικά προγραμματιζόμενα εργαλεία:

Αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε εργαλείο με γραφική διεπαφή, προτιμούμε διανυσματικά εργαλεία (Dia (http://www.gnome.org/projects/dia/), Inkscape (http://www.inkscape.org/) Corel Draw, Illustrator) έναντι των χαρτογραφικών (PaintShop, Photoshop, ...).

Δύο εργαλεία με γραφική διπεαφή για σχεδιασμό διαγραμμάτων UML είναι τα UMLet (http://qse.ifs.tuwien.ac.at/~auer/umlet/) και το Violet (http://horstmann.com/violet).

Παράδειγμα: γραφική παράσταση με το GNU Plot

# SA performance graphs
#
# $Id: perf.gpl 1.1 1999/02/21 15:51:36 dds Exp dds $
#

set terminal gif
set ylabel 'Evaluated configurations'
set xlabel 'Buffer space'

set logscale y
# 1:Stations 2:Capacity 3:Time 4:Tries 5:SA-Throughput 6:Exact-throughput \
# 7:Decomposition-throughput 8:Full-count 9:Reduced-count 10:Hours 11:Minutes \
# 12:Seconds

set title '9 stations; 1-20 buffers' 
set key 17,200
set output 'perf9.gif'
plot [0:21] '9.log' using 2:8 title 'S(CE, Deco)' with linespoints, \
	'9.log' using 2:9 title 'S(RE, Deco)' with linespoints, \
	'9.log' using 2:4 title 'S(SA, Deco)' with linespoints, \
	'ga-9.log' using 2:4 title 'S(GA, Deco)' with linespoints

Παράδειγμα: διάγραμμα με το Graphviz

# Data flow diagram

digraph G {
	nodesep=.1;
	ranksep=.3;
	node [height=0.3,fontname="Helvetica",fontsize=10];
	edge [fontname="Helvetica",fontsize=10];

	prox [label = "Proximity calculation"];
	map [label = "Map generation"];
	web [label = "Web generation"];

	node [shape=octagon, style=filled, fillcolor=".64 .54 .99"];
	Camera;
	GPS;

	node [shape=box, style=filled, fillcolor=".13 .9 1"];
	Camera -> web [label = "pictures"];
	GPS -> prox [label = "track log"];
	Gazetteer -> prox [label = "feature coordinates"];
	prox -> map [label="annotated track"];
	Topography -> map;
	Coastlines -> map;
	map -> web [label = "map diagrams"];
	web -> "Geoweb";
}

Παράδειγμα: χάρτες με το GMT

Διαχείριση αλλαγών

Όλες τις εξελίξεις της εργασίας μας καθώς και τις αλλαγές τις οποίες κάνουμε καθημερινά, καλό είναι να τις φυλάμε οργανωμένα σε μια βάση δεδομένων με τα παρακάτω στοιχεία για κάθε τμήμα και αλλαγή: Με τον τρόπο αυτό έχουμε μια πλήρη ιστορία της εργασίας μας και μπορούμε: Κάτω από έλεγχο σχηματισμών θέτουμε: Περίληψη αλλαγών σε κεφάλαιο βιβλίου. Καλύπτουν περίοδο δύο ετών. 
----------------------------
revision 1.33	locked by: dds;
date: 2002/11/02 18:26:52;  author: dds;  state: Exp;  lines: +107 -67
Changes in response to the comments by Scott Meyers.
----------------------------
revision 1.32
date: 2002/08/27 11:23:42;  author: dds;  state: Exp;  lines: +6 -6
Correct references to CD-ROM files.
----------------------------
revision 1.31
date: 2002/08/26 12:21:16;  author: dds;  state: Exp;  lines: +3 -3
Groff is no longer part of the CD-ROM distribution.
----------------------------
revision 1.30
date: 2002/08/11 17:12:53;  author: dds;  state: Exp;  lines: +5 -5
Consistency fixes
----------------------------
revision 1.29
date: 2002/08/10 18:00:43;  author: dds;  state: Exp;  lines: +12 -10
Second pass of index correction
----------------------------
revision 1.28
date: 2002/08/10 09:22:22;  author: dds;  state: Exp;  lines: +81 -60
Typed-in corrected index entries
----------------------------
revision 1.27
date: 2002/08/08 14:09:55;  author: dds;  state: Exp;  lines: +9 -10
Fixed maxims
----------------------------
revision 1.26
date: 2002/08/07 18:26:37;  author: dds;  state: Exp;  lines: +2 -23
No blank line after end{codelist}
----------------------------
revision 1.25
date: 2002/08/07 15:33:35;  author: dds;  state: Exp;  lines: +8 -5
Reference documentaiton generators.
----------------------------
revision 1.24
date: 2002/08/07 13:38:17;  author: dds;  state: Exp;  lines: +24 -9
Noexpand should not be used inside pmaxim
----------------------------
revision 1.23
date: 2002/08/07 11:10:38;  author: dds;  state: Exp;  lines: +18 -2
Add index entries for all sections and chapters.
----------------------------
revision 1.22
date: 2002/08/05 05:37:37;  author: dds;  state: Exp;  lines: +8 -8
Updated book references to newer editions.
----------------------------
revision 1.21
date: 2002/08/04 16:47:57;  author: dds;  state: Exp;  lines: +3 -2
Added label.
----------------------------
revision 1.20
date: 2002/08/03 15:17:39;  author: dds;  state: Exp;  lines: +3 -4
Use urlcite instead of dircite.
----------------------------
revision 1.19
date: 2002/08/03 15:10:27;  author: dds;  state: Exp;  lines: +5 -5
No spaces around em dash
----------------------------
revision 1.18
date: 2002/08/03 14:35:59;  author: dds;  state: Exp;  lines: +65 -5
Added information on cdecl and signature survey.
----------------------------
revision 1.17
date: 2002/08/01 14:22:42;  author: dds;  state: Exp;  lines: +3 -4
Maxims are split by chapter title
----------------------------
revision 1.16
date: 2002/07/29 16:39:38;  author: dds;  state: Exp;  lines: +67 -30
Incorporated comments from the Dave Thomas review.
----------------------------
revision 1.15
date: 2002/07/28 09:12:02;  author: dds;  state: Exp;  lines: +7 -7
Form-comments from Guy Steele.
----------------------------
revision 1.14
date: 2002/07/27 14:25:30;  author: dds;  state: Exp;  lines: +33 -2
Run fixcodelist.pl to add a new paragraph before and after code lists.
----------------------------
revision 1.13
date: 2002/07/06 08:13:31;  author: dds;  state: Exp;  lines: +41 -41
Convert to American spelling
----------------------------
revision 1.12
date: 2002/05/17 14:40:41;  author: dds;  state: Exp;  lines: +19 -18
Version for AW review.
----------------------------
revision 1.11
date: 2002/04/09 21:11:09;  author: dds;  state: Exp;  lines: +7 -7
Homogenised punctuation to precede footnotes.
Introduced \filecite and \dircite where needed.
subsections are numebred.
----------------------------
revision 1.10
date: 2002/04/09 13:53:39;  author: dds;  state: Exp;  lines: +111 -62
Before moving footnote symbols AFTER the punctuation symbols.
----------------------------
revision 1.9
date: 2001/08/26 11:23:30;  author: dds;  state: Exp;  lines: +3 -3
Fixed bib entry.
----------------------------
revision 1.8
date: 2001/08/26 11:21:29;  author: dds;  state: Exp;  lines: +53 -53
Spell check.
----------------------------
revision 1.7
date: 2001/08/26 10:56:44;  author: dds;  state: Exp;  lines: +21 -22
Fixes after Eliza comments.
----------------------------
revision 1.6
date: 2001/07/27 16:56:12;  author: dds;  state: Exp;  lines: +72 -17
Added references to code browsing and indexing tools.
----------------------------
revision 1.5
date: 2001/07/10 12:17:33;  author: dds;  state: Exp;  lines: +31 -24
Added RCS id
----------------------------
revision 1.4
date: 2001/06/17 18:59:11;  author: dds;  state: Exp;  lines: +234 -137
After printing and corrections.
----------------------------
revision 1.3
date: 2001/04/17 14:00:27;  author: dds;  state: Exp;  lines: +857 -79
First complete version.
----------------------------
revision 1.2
date: 2001/02/03 12:03:46;  author: dds;  state: Exp;  lines: +376 -30
Grep-based tools
----------------------------
revision 1.1
date: 2000/12/31 18:27:33;  author: dds;  state: Exp;
Initial revision
=============================================================================
Το παρακάτω παράδειγμα είναι απόσπασμα των αλλαγών που έγιναν ανάμεσα στην έκδοση 1.12 και 1.13 (προσαρμογή στην αμερικανική ορθογραφία): 
12c12
< Often you locate particular program elements by utilising the programming
---
> Often you locate particular program elements by utilizing the programming
483c483
< first one as is the default behaviour.
---
> first one as is the default behavior.
802c802
< Some output formats are terse and are optimised for use by other
---
> Some output formats are terse and are optimized for use by other
1513c1513
< Use highlighters, coloured pens, post-it notes, and anything else
---
> Use highlighters, colored pens, post-it notes, and anything else
1626c1626
< These are available under all flavours of Unix.
---
> These are available under all flavors of Unix.
Τα εργαλεία ελέγχου σχηματισμών επιτρέπουν την αυτοματοποίηση πολλών από τις διεργασίες που έχουμε περιγράψει. Το πιο διαδεδομένο εργαλείο είναι το Git και παρέχει εντολές όπως οι παρακάτω.
Start a working area
clone Clone a repository into a new directory
init Create an empty Git repository or reinitialize an existing one
Work on the current change
add Add file contents to the index
mv Move or rename a file, a directory, or a symlink
rm Remove files from the working tree and from the index
Examine the history and state
grep Print lines matching a pattern
log Show commit logs
show Show various types of objects
status Show the working tree status
Grow, mark and tweak your common history
branch List, create, or delete branches
checkout Switch branches or restore working tree files
commit Record changes to the repository
diff Show changes between commits, commit and working tree, etc
merge Join two or more development histories together
tag Create, list, delete or verify a tag object signed with GPG
Collaborate
fetch Download objects and refs from another repository
pull Fetch from and integrate with another repository or a local branch
push Update remote refs along with associated objects

Εργασία με το διορθωτή

Ο διορθωτής (editor) χρησιμοποιείται για την επεξεργασία όλων των αρχείων κειμένου. Ένας καλός διορθωτής πρέπει να υποστηρίζει τις παρακάτω δυνατότητες:

Το περιβάλλον του διορθωτή vim

Αυτόματος χρωματισμός βιβλιογραφικών αναφορών

Αποθήκευση και διαχείριση δεδομένων

Τα δεδομένα μας αποτελούν συχνά τη βάση της έρευνάς μας. Ο τρόπος που τα αποθηκεύμουμε και τα επεξεργαζόμαστε πρέπει να ταιρίαζει στη φύση τους.

Κανονικές εκφράσεις

Τα παρακάτω σύμβολα έχουν ειδικό νόημα:
^
Αρχή της γραμμής
$
Τέλος της γραμμής
.
Οποιοδήποτε γράμμα
[abc]
Ένα από τα γράμματα a, b, ή c
[a-z]
Ένα από τα γράμματα a μέχρι z
[^abc]
Οποιοδήποτε γράμμα εκτός από τα a, b, και c.
Έκφραση*
Η έκφραση μηδέν ή περισσότερες φορές
Έκφραση+
Η έκφραση μία ή περισσότερες φορές (μόνο με την egrep)
Έκφραση?
Η έκφραση μία ή καμία φορά (μόνο με την egrep)
Έκφραση1|Έκφραση1
Η έκφραση1 ή η έκφραση2 (μόνο με την egrep)
(Έκφραση)
Το περιεχόμενο στην παρένθεση (μόνο με την egrep)
\1 \2 ... \n
To περιεχόμενο της νοστής παρένθεσης

Παράδειγμα: 

$ grep 'abo' words
...
sabotage
seaboard
taboo
thereabouts
turnabout
vagabond
whereabout
...

$ grep '^abo' words
aboard
abode
abolish
abolition
abominable
abominate
aboriginal                 

$ grep bent words
absorbent
bent
benthic
debenture
incumbent
recumbent

$ grep 'bent$' words
absorbent
bent
incumbent
recumbent                                  

$ grep -v '[AEIOUYaeiouy]' words
...
MD
MN
MPH
Mr
Mrs
Ms
m's
Mt
n
NBC                      
...

$ egrep '(.)(.)(.)\3\2\1' words
braggart
Brenner
collocation
diffident
dissident
glossolalia
grammar
grammarian
installation
staccato
suffuse

Αυτοματοποίηση

Αυτοματοποιόντας την εργασία μας επιτυγχάνουμε: Μερικές προσεγγίσεις αυτοματοποίησης είναι οι παρακάτω: Παράδειγμα (μετατροπή του προχείρου σε αρχείο γραφικών): 
winclip -p | 
ppmquant 256 | 
ppmtogif >%1

Συνεργασία με εργαλεία των Windows

Τα εργαλεία της σουίτας Outwit μας επιτρέπουν την πρόσβαση σε στοιχεία των Windows μέσα από εντολές της κονσόλας. Παρέχουν μεταξύ άλλων τις παρακάτω δυνατότητες: Συνδυάζοντας τα παραπάνω εργαλεία με έτοιμα εργαλεία του περιβάλλοντος Unix μπορούμε να αυτοματοποιήσουμε πολλές εργασίες.

Παράδειγμα

Μεταφορά δεδομένων από τα πακέτα εργασίας σε πίνακα παραδοτέων και σε διάγραμμα GANTT.

Περιγραφή πακέτου εργασίας

Δημιουργία πίνακα παραδοτέων

Για να δημιουργήσουμε τον πίνακα των παραδοτέων αντιγράφουμε όλα τα πακέτα εργασίας στο πρόχειρο και εξάγουμε τις γραμμές που περιγράφουν παραδοτέα. 
winclip -p |
awk "-F\t" '/^D[0-9]/ {
    print $3 "\t" substr($1, 2, 1) \
          "\t" $1 "\t" $2
}' |
winclip -c

Δημιουργία διαγράμματος GANTT

Για να δημιουργήσουμε το διάγραμμα GANTT αντιγράφουμε όλα τα πακέτα εργασίας στο πρόχειρο και εξάγουμε τις γραμμές που περιγράφουν τους χρόνους. 
winclip -p |  awk '
BEGIN       {FS = "\t" }
/For WORK/  {split($0, a, "\t")}
/^WP title/ {WP = $2}
/^Start month/ {
    print "WP" a[4] "\t" \
           WP "\t" \
           ($4 - $2 + 1) * 31 "ed\t" \
           "1/" ($2 - 1) % 12 + 1 "/" 2000 + 
                int(($2 - 1)/12)
}' |
winclip -c
Οι παραπάνω εντολές παράγουν τα δεδομένα στη μορφή

WP0 Project Management 744ed 1/1/2000
WP1 Requirements Analysis 124ed 1/1/2000
WP3 Metalevel Specification 279ed 1/4/2000
...
με την οποία μπορούν να επικοληθούν στο Microsoft Project.

Ανάπτυξη λογισμικού

Η προσωπική ιστοσελίδα

Πως είναι: Τι περιέχει: Τι δεν περιέχει:

Διαχείριση του συστήματος

Ο σταθμός εργασίας μας είναι τμήμα του ερευνητικού μας περιβάλλοντος. Πρέπει λοιπόν να μπορούμε κάθε στιγμή να αναπαράξουμε το περιβάλλον από το μηδέν. Οι παρακάτω βέλτιστες πρακτικές βοηθούν σε αυτό.

Ασφάλεια

Αντίγραφα εφεδρείας

Αντίγραφα εφεδρείας χρειάζονται όταν: Για βελτιστοποίηση της διαδικασίας, διαχωρίζουμε τα παρακάτω αντίγραφα εφεδρείας Κάθε επίπεδο περιέχει τις αλλαγές από το προηγούμενο μικρότερο επίπεδο.

Πρόσθετα στοιχεία:

Δεσμοί στο διαδίκτυο

Κατευθύνσεις για τη χρήση παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης

Η χρήση παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης (generative AI) (π.χ. ChatGP, Bard, Bing) μπορεί να βοηθήσει στην εκπόνηση εκπαιδευτικών εργασιών αρκεί να συνεισφέρει στους εκπαιδευτικούς στόχους της κάθε εργασίας και να γίνεται με διαφάνεια και περίσκεψη. Ακολουθούν μερικές καλές πρακτικές, για την περίπτωση που δεν έχουν δοθεί διαφορετικές οδηγίες.
  1. Επιβεβαιώνουμε ότι τα στοιχεία της ΠΤΝ είναι ορθά, προσθέτοντας σχετικές παραπομπές σε δημοσιευμένη βιβλιογραφία (με DOI και δεσμό υπερκειμένου σ' αυτό για να είναι εύκολα επαληθεύσιμες).
  2. Προσθέτουμε παράρτημα που περιέχει αριθμημένα όλες τις προτροπές μας προς την εφαρμογή ΠΤΝ και τις απαντήσεις που έχουμε λάβει από αυτή για το κείμενο που έχουμε χρησιμοποιήσει.
  3. Προσθέτουμε υποσημειώσεις στα σημεία του κύριου κειμένου που χρησιμοποιούμε κείμενο ΠΤΝ προς την αντίστοιχη απάντηση στο σχετικό παράρτημα.
  4. Προσθέτουμε στην εισαγωγή μια ενότητα όπου περιγράφουμε ποσοτικά και ποιοτικά πώς χρησιμοποιήσαμε ΠΤΝ, τους κινδύνους που αυτό συνεπάγεται, καθώς και τα συγκεκριμένα μέτρα που λάβαμε για να αντισταθμίσουμε τους κινδύνους αυτούς. Στην ενότητα αυτή περιλαμβάνουμε φράση όπου ξεκαθαρίζουμε ότι αναλαμβάνουμε την πλήρη ευθύνη για όλο το κείμενο της εργασίας.
  5. Προσθέτουμε μια ενότητα στο τέλος της εργασίας όπου αναλύουμε τι αξία έχουμε προσθέσει εμείς σε σχέση με την εφαρμογή ΠΤΝ και σε ποια συγκεκριμένα σημεία χρειάστηκε η δική μας επέμβαση για να διορθώσουμε ή να κατευθύνουμε κατάλληλα την ΠΤΝ (με συγκεκριμένα παραδείγματα).

Για τη χρήση ΠΤΝ σε επιστημονικές εργασίες ακολουθούμε τις οδηγίες της επιστημονικής ένωσης ή του εκδότη του περιοδικού ή του συνεδρίου που σκοπεύουμε να υποβάλλουμε. Παραδείγματα: Nature Machine Intelligence: Writing the rules in AI-assisted writing (https://doi.org/10.1038/s42256-023-00678-6), ACM (https://www.acm.org/publications/policies/new-acm-policy-on-authorship), IEEE (https://conferences.ieeeauthorcenter.ieee.org/author-ethics/guidelines-and-policies/submission-policies/), ACL (https://2023.aclweb.org/blog/ACL-2023-policy/).

Βιβλιογραφία

Χρήση του διαδικτύου για ερευνητές της πληροφορικής

Έντυπα περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων

Στα παρακάτω δωρεάν μόνο η εύρεση άρθρων και ανάκτηση της περίληψης. Για ανάκτηση των άρθρων σε πλήρες κείμενο πρέπει να είσαστε εσείς συνδρομητές ή να υπάρχει συμφωνία με το Πανεπιστήμιο ή με το Δίκτυο Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών.

Συλλογές άρθρων και τεχνικών αναφορών

Λογισμικό

'Αλλες πληροφορίες

Μηχανές αναζήτησης και κατάλογοι

Τέλος, μη πιστεύετε ό,τι διαβάζετε στο web

Άσκηση

Περιεχόμενα